නිවැරදි ධර්මය සැමදා විද්‍යමාන නොවේ..... අධර්මයෙන් එය වැසීයමින් පවතී......
උදාවූ වස්‌සාන සිහිල් සුළඟ නතරවී නොතිබිණි. ෙ-තවනාරාමය සිසාරා අනවරතයෙන් හමා ගිය ඒ සුළඟින් තුරු පතර සුපිපි මල්වල සුවඳ කැළඹිණි. කැළඹුණු ඒ නන්විධ මල් සුවඳ වැට කඩොලු පවුරු පදනම් ද පැන අසිරිමත් දෙව්රම් වෙහෙරට රිංගා තිලෝගුරු සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේට නමස්‌කාර කළේය. මෙබඳුවූ අප්‍රමාණ මලින් ගැවසී ගත් තුරුමෙන්ම ලතාවන්ගෙන්ද ගහන වූ ෙ-තවනාරාමය අවට කොතෙක්‌ නම් විසිතුරු සිරියාවකින් සමන්විත වී තිබේද? සුරත් පැහැගත් සැඳෑ වලා අතරින් පෙරී එන හෙමින් මියයන හිරුගේ රැස්‌ ඒ තුරු මෙන්ම ලතාවලටද තවත් විසිතුරු සළු පළඳවන්නා සේය.
සැඳෑ කාලය එළඹෙන්නට පටන්ගෙන හෝරා කිහිපයක්‌ම ගෙවී ගොස්‌ තිබිණි. සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ තවමත් දම් සභා මණ්‌ඩපයෙහි වැඩ හිඳිමින් අමා දහම් වැසි වස්‌සවන සේක. පිනැතියෝ ඒ දහම් වැස්‌සේ තෙමෙති. තෙමෙමින් තෙමෙමින් පිළිවෙළින් සෝවාන්, සෙදගැමි, අනාගාමී ආදී නිවන් මගඵල සපුරාගන්නා ඔවුහු නම් කොතරම් වාසනාවන්තයෝද? ඔවුනට ජාති, දුක්, නැතිවී යන අයුරුෘ රජා දුකක්‌ නැතිවී යන අයුරු ව්‍යාධි දුකක්‌ නැතිවී යන අයුරු, කැමැති දේ නොලැබීමේ දුක මෙන්ම මරණ දුඃඛ ආදී කොටගත් ඈ දහසකුත් දුක් වේදනා සදහටම හැරදා ඔවුන් සංසාර සාගරයෙන් එතෙරවී යන අයුරුෘ මේ නම් කොතරම් පුණ්‍යභාග්‍යයක ඵල විපාක දීමක්‌ද?
සවණක්‌ ගන සම්මා සම්බුදු රැස්‌ විහිදී යන අයුරු. ඒ දෙස බලා සිටින්නකුට නම් සිතෙන්නේ මෙවන් වූ තවත් අසිරියක්‌ ලොව ඇත්තේ කොතැනකද? යන්නය. එතරම්ම එයින් දෙවියන්, බඹුන් මෙන්ම මිනිසුන්, යකුන් තිරිසන් සතුන්ද ලබන්නේ අප්‍රමාණ නිරාමිස සොම්නසක්‌ බව අමුතුවෙන් කියන්නට ඕනෑ නැත. සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ අෂ්aටාංග සමන්නාගත බ්‍රහ්ම ස්‌වරයෙන් යුක්‌තවූ මේ අමා දහම් කතාවට විෂය වූයේ දෙව්දත් තෙරණුවන්ය. එනම් පෙර එක්‌ දිනයකදී දෙව්දත් තෙරණුවෝ සමඟ වෙනත් පෙදෙසකට වැඩම කළෝය. එසේ වැඩම කළ දෙව්දත් තෙරණුවෝ උන්වහන්සේලාගේ සිත් සතන් තුළ වැපිරවූ මිථ්‍යාවේ බීජ නම් කොතෙක්‌ද? එවන් වූ මිසදිටු බවෙහි වල්බීජ අර පන්සියයක්‌ භික්‌ෂුන් වහන්සේලාගේ සිත් නමැති කෙත්වල වැට පැළ විණ. එයින් උන්වහන්සේලා වැටෙන්නට ගිය සතර අපායන්ගෙන් තරම නම් කොතෙක්‌ ද? එ විසල් වූ සව්මහ අපායන්ගෙන් උන්වහන්සේලා ගොඩ ආවේ පින්වත් සාරිපුත්ත මහරහතන් වහන්සේගේ පිළිසරණයෙනි. දෙව්දත් තෙරුන් වහන්සේ සිදුකළ සංඝ භේදය පිළිබඳව සැවැත්නුවර පුරාවෙහි මෙන්ම ෙ-තවනාරාමය පුරාවෙහිද පැතිරී තිබිණි. බුදු මුවින් වැගිර ගලා ගිය මේ අමා දම් වැස්‌සට සැබැවින්ම හේතු පාදක වූයේ දෙව්දතුන්ගේ මේ ක්‍රියාකලාපයමය. පින්වත් මහණෙනි, මේ දේවදත්තයෝ දැන් මතු නොවෙයි, පෙරත් මෙසේම මාගේ බුද්ධ ක්‍රියාව සිදුකරන්නට ගොස්‌ බොහෝ විනාශයට පැමිණියෝ නොවේදැයි වදාළ සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ ඒ අනුව ඒ පිළිබඳ ඉකුත්වත් ගෙනහැර දක්‌වා වදාළ සේක.
ඒ දුර ඈත අතීතයයි. එය අතීතයේ එක දවසකි. බරණැස්‌ පුරවරයෙහි බ්‍රහ්මදත්ත නම් අසිරිමත් නිරින්දෙක්‌ රජකම් කළේය. කලින් කලට මේ සොඳුරු බාරාණසියේ පහළ වන රජුන් අතරින් මෙසේ මෙකල පහළවී සිටි නිරිඳු තෙම වූයේ දැහැමිකමද උපතින්ම ජීවන උරුමය කොට ගත්තෙක්‌ය. මේ සොඳුරු නරපති තෙම මල නොතලා මලෙන් රොන් ගන්නා බඹරකුසේ දැහැමෙන් මෙන්ම සෙමින්ද රජකම් කරද්දී අප මහ බෝසතාණන් වහන්සේ බරණැස පුරවරයෙහිම එක්‌ විලෙක දිය කාවෙක්‌ව ඉපදී සිටියෝය. මේ බෝසත් දිය කාවාගේ නම වූයේ 'වීරකය'. වීරක සුනිල් මිණි තලාවක්‌ බඳුවූ විල් ජල තලාවෙන් යට සොම්නසින් කාලය ගත කරද්දී බරණැස්‌ පුරවරයට නරක කල දසාවක්‌ පැමිණියේය. හුදෙක්‌ම ඒ එතෙක්‌ පැවැති යහපත් කාලගුණය විශාල වෙනසකට ලක්‌ වීමෙනි. තුරු පතර සුපිපි මල් ඒත් එක්‌කම බිම හැළිණි. ගිනියම් හිරු කිරණ උදැහැනැක්‌කේ පටන් මුළුදවස ගෙවී යන තෙක්‌ම වැහි තෙතමනය මුළුමනින්ම අතුරුදන්වී ගියේය. තුරු ලතාවල ඝන නීල කොළ හැලී ඈතට දිස්‌වූයේ සාරය සිඳී ගිය දර ඉපල් පරිද්දෙන්ය.
වේලුණු බරණැස්‌ නුවර ආහාර හිඟවී ගියේය. වෙනදා නම් මේ කාලයට බරණැස්‌ නුවරින් ඔබ්බෙහි වූ නිමක්‌ නැති බිම් තලාවක පිහිටි කෙත් ප්‍රවාහය සී සාන්නට පානා ගොවීන්ගේ අඬහැරයෙන් ගිගුම් දෙන්නේය. එහි ඇතැම් ගොවීහු තම තමන්ගේ කෙත් අස්‌වද්දන්නට සුනිල් දියවර බඳිති. ඇතැම් ගොවීහු නියර බැමි රහිති. තවත් ගොවියෙක්‌ උදැල්ලෙන් රැහී යන ඒ හිඩැසට මඩ වැඩය සිදු කරන වැඩ නිමාවීමෙන් ඉක්‌බිති කෙත් යායෙහිම බිජුවට වැපිරීම කරනුයේද එකටම. වපුරා සතිය දෙක ගත වෙනවාත් සමගම තෙරක් නොපෙනෙන තෙක්‌ පැතිර ගිය මුළු කෙත් ප්‍රවාහයම නිලෙන් බබළයි. එහෙත් මෙතෙක්‌ නොකඩවා සිදුවී ගෙන ආ මේ ශ්‍රී විභූතියට මෙවර සිදු වූයේ කුමක්‌ද? හැම කෙතකම දිය කඳුළක්‌ හෝ දක්‌නට නොලැබිණි. අන්තයටම වේලී කරවී ගිය තණ පඳුරු මෙන්ම ඉපනැල්ලද එකම පඬු පැහැගෙන රත් වී තිබුණේය. අනියත භාවයක තරමෘ ලෞකික ලෝකයේ කොතැනකවත් හැමදාමත් මල් හටගන්නා වසන්තයම නෑ නොවේද? මේ ඒ සනාථන ලෝ දහම පිළිබිඹු කළ අපූරු කැඩපතක්‌ වැන්න.
මේ අයුරින් හදිසියේ පැමිණ නැවතුණු මේ අනපේක්‌ෂිත සාගතය මිනිසුන්ට පමණක් නොව සතා සිව්පාවාටද තදින්ම දැනිණ. නමින් 'සවිට්‌ඨක' වූ කපුටුවාද මේ දරුණු සාගතයට හසුවූ එබඳුවූ එක්‌ පක්‌ෂියෙක්‌ වී. ඌ ඈත සිට බරණැස්‌ නුවරට පියාඹා ආවේ සිය කපුටු ෙනුවද කැටුවය. මෙසේ පැමිණි කපුටා වීරක නම් බෝසත් දියකාවා වසන විල සමීපයට පැමිණියේය. පැමිණ ඉමහත්වූ ආදර ගෞරවයකින් දියකාවා අමතන්නට පටන් ගත්තේය. කපුටුවාගේ මධුර මනෝහර වදන් ඇසෙත්ම දිය කාවාගේ සිත මහත් සේ පැහැදිණි. මෘදු මොළොක්‌ ද වී.
'සබඳ කපුටුව ඉඳින්,පවසන්න. කොයි සිට ඔබ මෙහි පැමිණියේද? කුමක්‌ නිසා මෙහි ආවේද?' බෝසත් දිය කාවා ඇසුවේය. කපුටුවා තම හඬ අවදි කළේ මෙයින් පසුවය.
''සබඳිනි, වෙන කිසිවක්‌ නිසා මේ බිරියද සමග මම මෙහි නොපැමිණියෙහි. නුඹ වහන්සේට මහත්වූ ආදර ගෞරවයෙන් උවටැන් කරනු රිසියෙන්ම මෙහි පැමිණියෙමි'' කපුටුවා පිළිවදන් දුන්නේය. සැබවින්ම මෙතැන් සිට මේ කපුටු දියකා මිත්‍රත්වය එක දම් වැලක සවිමත් පුරුක්‌ දෙකක්‌ මෙන්ම එකට බැඳුණේය. ඔවුහු ගඟට දිය මෙන්ම ගසට පොත්තක්‌ සේමද කාලය ගත කළෝය.
නියඟයක්‌, සාගතයක්‌ බරණැස්‌ පුරවරයට කොතෙක්‌ සරදම් කළත් කපුටුවාට දැන් එහි කිසිම අදාළත්වයක්‌ නැත. නිල් දිය පොකුණ යට පීනා යන බෝසත් දියකාවා ඇති තරම් ගොදුරු ගෙනැවිත් කපුටුවාට දුන්නේය. සෑහෙන තරම් ඒ ගොදුර කෑ කපුටුවා ඒවායින් සිය ෙනුවටද සංග්‍රහ කළේය. හෙමි හෙමින් ඉබි ගමනින් නික්‌ම ගිය කාලයේ ගඟ සීරුවෙන් ගලා ගියේය. සිදුවූයේ අරුම පුදුම දෙයකි. තොරතෝංචියක්‌ නොමැතිව කල්පනා කරන්නට පටන් ගත් කපුටුවාගේ සිත මහත් සේ වියවුලට පත්විය. එනම් කපුටුවා තාමත් , දිය කාවාත් පිළිබඳව සසඳමින් දිගින් දිගටම කල්පනා කරන්නට පටන් ගත්තේය. දහ අතේ කල්පනා කරන්නට පටන් ගත්තේය. 'මාත් කළු පාටයි. දිය කාවාත් කළුපාටයි. මගේත් ඇත්තේ පා දෙකයි. ඉදින් දියකාවාටත් ඇත්තේ එවැනිම පා දෙකක්‌ නොවේද? එසේ නම දියකාවා සොයාදෙන ගොදුරු මා කන්නේ කුමටකද? මම ම ගොදුරු සොයා කමි' යි සිතූ කපුටාගේ කෝපය නිම්හිම් නැතිවිය. ඒ කෝපයේ හා නොඉවසීමේ අනුසරින්ම කපුටුවා දියකාවා හමුවන්නටද ගියේය. හමුවන්නට ගියා පමණක් නොව, ගොස්‌ දිය කාවාට හොඳටම අවලාදද කීවේය. අවලාද නඟා අවසානයේ ''මට මෙයින් මතු නුඹේ ගොදුරු ඕනෑ නැහැ. මගේ ගොදුරු මම්ම විලට බැස සොයා ගන්නවා'' යිද කීවේය.
කපුටුවාගේ මේ වදන් ඇසූ දිය කාවාගේ සිත තුළ තරහක්‌ ඇතිවූයේ නැත. කපුටුවාගේ දැඩි අනුවණ හා අදූරදර්ශීත්වය පිළිබඳව ඇති වූයේ ශෝකයක්‌ හා අනුකම්පාවක්‌මය.
''සබඳ එසේ නොකරව, අප දිය තුළ කිමිදීමට දන්නා අයයි. නුඹලාට එබඳු හැකියාවක්‌ නැහැ. එහෙයින් නුඹ ගොදුරු සොයා දියෙහි කිමිදෙන්නට වුවහොත් නිතැතින්ම නුඹේ ජීවිතය නැති වෙනවා' යි දියකාවා බැගෑපත් ස්‌වරයකින් කපුටුවා ආමන්ත්‍රණය කළේය. එහෙත් එබස්‌ ඇසුවේ හෝ එයින් නැවතුණේ හෝ කපුටුවා නොවේ. ඌ කීවා සේම ගොදුරු සොයනු රිසියෙන් වළට පැන්නේය. පැන දිය යටටම කිමිදී ගියේය. ඒ යාම ගියා පමණය. යළිත් කපුටුවා උඩට පැමිණියේ නැත. විල් පතුළේ වූ දිය සෙවෙල අතර හිරවී අධික ලෙස දියපෙවී මියගිය කපුටුවාගේ නිසල සිරුර දින කිහිපයකින් දිය කාවාට හමුවිය.
වෙනදා තමාට ගොදුරු ගෙන එන කපුටුවාගේ නොපැමිණීමෙන් කපුටු ෙනුව මහත්වූ බියටත්, කලබලයටත් පත්වූවාය. කුසගින්න, මියයන තෙක්‌ම ඉවසා සිටිය හැකි වුවත්, සිය සෙනෙහෙබර ස්‌වාමි පුරුෂයාගේ නොපැමිණීම ඇයට කිසිසේත් ඉවසා දරාගත නොහැකි විය. එම ශෝකාතුර බව ඇතිවම ඒ අනුව ඇය බෝසත් වීරක දියකාවා විසූ විල වෙත පියාඹා ආවාය.
''පින්වත් වීරකයාණන් වහන්ස, මිහිරි කට හඬක්‌ ඇති මොණරුන්ගේ කරෙහි බඳුවූ නීල වර්ණ ග්‍රීවයක්‌ ඇති මාගේ සවිට්‌ඨික නම්වූ කපුටු ස්‌වාමියා දින ගණනාවකින් මා සොයා පැමිණියේ නැහැ. ඉඳින් ඔහු කොහේදැයි පවසන්න' යි කපුටු ෙනුව කඳුළු පිරි දෙනෙතින් යුතුව තෙපළාය.
''කපුටු ෙනුවනි, මාගේ කීමත් නොතකා නුඹගේ කපුටු ස්‌වාමියා ගොදුරු සොයන්නට දිය යටටම පීනා ගියා. එසේ ගොසින් සෙවෙල්වල පය පැටලී මළේ'' යෑයි නිසල මළ කඳ පෙන්වීය. එයින් මහත් ශෝකයට පත් කපුටුෙනුව ඒ අසලට වී අප්‍රමාණ හඬා වැළපී පෙරළා බරණැස්‌ නුවරට ගියේ යෑයි වදාළ තිලෝගුරු සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ මේ වීර ජාතක දේශනාව නිමවා වදාළ සේක.
සුගත් වීරසූරිය
සුගත් වීරසූරිය
¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤
